ریوایس

دستگاه سه گاه را مخصوص ماه مهر میدانند. شاید بتوان این غزل را در این آواز خواند. 

همراه گوشه های زیبایش.

امروز صبح که از خانه بیرون آمدم همه عجله داشتند بچه های ابتدایی استرس غریبی در چهرشان هویدا بود. مادر ها بدو بدو دنبال تهیه صبحانه و نان تازه. راننده ها هم دوباره رونق بهتر را در کارشان میدیدند. فراش محل انگور تازه ای رو که درخت همسایه چیده بود با ولع راحتی میخورد و به من هم تعارف کرد. دیگر در نانوایی ها مثل همیشه نان تلمبار نشده بود و داشت کم کمک نانوایی ها شلوغ میشد و در راه چند تا دختر دبیرستانی هم دیدم. به خودشان خوب رسیده بودند ولی قیافه ی خودشان را هنوز پیدا نکرده بودند. پسرای دانشجو هم صبح زود با قیافه ی سرحال و بشاش زده بودند بیرون . توی آن سرما با پیراهن کوتاه و تیشرت بودند. نمیدانم سردشان نمیشد یا ما بدنمان ضعیف شده ؟ در چهرشان شوق بود ولی نمیدانم شوق درس یا شوق عشق های تازه؟ معلما ها دیدم . اتو کرده و حتمن میگن دوباره شروع شد. خداوند یاور معلم ها باشد. معلم های خوب خوب. یکبار که اول راهنمایی بودم تمام کتابهای درسی رو اول مهر با خودم به مدرسه بردم . خیلی سنگین بود. یکبار هم کلاس اول ابتدایی روز چندم مهر بود که دیگه خودم رو نتونستم نگه دارم و شلوارم رو خیس کردم. جلوی کلاس پنجمی ها خیلی خجالت کشیدم. اولین روز دانشگاه هم اصلا سرم رو بالا نیاورد . توی محیط بزرگ و سختی بودم . 2 تا پسر با 15 تا دختر خیلی سخت بود و سخت ماند.

به همان اندازه که رهبران حکومت آمریکا سعی می‌کردند تا خشم و غضب مسلمانان را علیه فیلم درک کنند، به همان اندازه و شاید هم بیشتر، از عکس‌العمل دولت جدید مصر و بالاخص شخص محمد مرسی برآشفته شدند. اوباما در مکالمه تلفنی 20 دقیقه‌ای‌اش پنجشنبه با محمد مرسی عصبانیت دولت آمریکا را با همه وجود به وی ابلاغ کرد. قبل از آن مصاحبه بود که اوباما اعلام کرده بود که مصر را دیگر در زمره دوستان آمریکا نمی‌شناسد. او البته گفت که مصر را جزو مخالفان آمریکا هم محسوب نمی‌کند اما رفتار رییس‌جمهور در بحرانی که به وجود آمده بود، باعث دلخوری شدید آمریکایی‌ها شده و آن دلخوری را در مکالمه‌اش با مرسی، کاملا به وی انتقال داد. در واقع بعد از آن مکالمه بود که رهبران دولت جدید مصر یک چرخش 180 درجه‌ای در واکنش‌شان در خیل اعتراضات به وجود آمده به عمل آوردند. مرسی قبلا خواهان مجمع بزرگ مسلمانان در مصر بعد از نمازجمعه شده بود. اما در تغییر لحنی آشکار، یا بهتر است بگوییم در یک عقب‌نشینی آشکار، مرسی از مردم مصر خواست که به هیچ روی به سفارت آمریکا حمله نکنند و در برابر آن اساسا تجمعی برپا نکنند. او صرفا خواهان نشان دادن اعتراضات در مساجد و به صورت «موضعی» شد و نه تظاهرات انبوه. چرا مصری‌ها عقب‌نشینی کردند و تغییر لحن دادند؟ در پاسخ باید چند نکته را مورد تامل قرار داد. نخست آنکه رهبری اخوان‌المسلمین به سرعت دریافت که خیلی از جریانات رادیکال اسلامی اعم از اسلامگرا، سلفی یا حتی سکولارها که از بسیاری جهات ناراضی هستند، از جریان فیلم برای حرکت علیه دولت بهره‌برداری می‌کنند. کم نیستند مصری‌هایی که معتقدند با به قدرت رسیدن محمد مرسی و اسلامگرایان، انقلاب مصر از مسیر اصلی و اولیه‌اش به انحراف کشانده شده و شماری از آنان حمایت آمریکا از اخوان‌المسلمین و اسلامگرایان میانه‌رو را از جمله عوامل ناکامی انقلاب مصر می‌دانند . مرسی و رهبران اخوان‌المسلمین به فراست دریافتند که تظاهرات و تجمعات علیه فیلم به سرعت می‌تواند بدل به تظاهرات علیه دولت جدید مصر شود. اما این همه دلیل آن چرخش 180درجه‌ای نبود.در مکالمه 20 دقیقه‌ای‌شان ظاهرا اوباما به مرسی می‌گوید که او می‌تواند خشم و غضب خیلی از مسلمانان معمولی را درک کند که حکومت آمریکا را مقصر ساختن آن فیلم بدانند. به هر حال سطح دانش عمومی آنان به‌گونه‌ای است که زیاد نمی‌توان از آنان انتظار داشت که اشراف به وضعیت جامعه آمریکا داشته باشند. اما او (اوباما) نمی‌تواند از محمد مرسی که سال‌ها در آمریکا درس خوانده و در دانشگاه تدریس کرده بپذیرد که او هم مثل مردمان مصری نداند که ساختن آن فیلم اساسا ربطی به دولت آمریکا نداشته و روح مقامات کاخ‌سفید هم از اینکه چنین فیلمی ساخته شده خبر نداشته است. اگر رهبران آمریکا علم و اطلاعی از آن فیلم می‌داشتند، لااقل مقامات و دیپلمات‌هایشان را در کشورهای عربی و اسلامی خبردار می‌کردند که مراقب باشند. اوباما ظاهرا به مرسی می‌گوید که کمترین انتظار ما از شما این بود که اگر در برابر رهبران اسلامی که دولت آمریکا را برای ساختن آن فیلم مقصر می‌دانند، نمی‌ایستادید، دست‌کم دیگر با آنان همراهی هم نمی‌کردید. آیا ما به شما هم باید توضیح دهیم که روح دولت آمریکا هم از ساختن آن فیلم خبردار نبوده؟ ظاهرا بعد از آن مکالمه تلفنی و ملاقات مفصلی که در پنجشنبه شب صورت می‌گیرد، اخوان‌المسلمین آن چرخش را انجام می‌دهد و از مردم می‌خواهد که اولا تظاهرات‌شان کاملا مسالمت‌آمیز باشد، ثانیا در محل سفارت آمریکا تجمع نکنند، ثالثا تظاهرات محدود شود به مساجد مختلف. می‌ماند این سوال فلسفی که چرا «مرسی» با وجود آنکه دولت آمریکا به او اطمینان داده بود، نقشی در ساخت فیلم ندارد، برای مقاصد سیاسی ابتدا موضع تحریک‌آمیزی اتخاذ کرد و سپس تغییر موضع داد؟ آیا با استناد و استفاده از روش‌های غیراخلاقی می‌توان یک هدف مقدس و اخلاقی را پیش برد؟ دکتر زیبا کلام- روزنامه شرق

رستنده مرد شریفی است. خنده رو و با حال . مثل همه ی معلمان قرآن . زیاد دوست ندارد وارد حاشیه شود ولی با احتیاط قدمکی میگذارد. خواندن و قرائت او مثل غلوش است. بدنمیخاند. دلنشین است، استاد دانشگاه هم هست. چندتا کتاب هم نوشته است. قبلن او را با سعید شکیبایی همکارم اشتباه میگرفتم. آخر اصلن تا 5 سال پیش هیچکدام را نمیشناختم. به قول استاد دهقان از مجریان قوی همدان است ولی مورد غضب واقع شده است. شوخی زیاد در اجراهایش انجام میدهد و نمک کارش است. وارد صوت و لحن و موسیقی کمتر میشود و بیشتر روخوانی را دوست دارد. کلاس را مدرسه ای اداره میکند... ایشان هم غنیمتی است برای همدان.

با ایشان در کلاس چهارم ابتدایی همدرس بودم. چند ماه از من بزرگتر بود. این روزها سالگرد این بزرگوار است. در سالهای 75 شلوار پاسداری میپوشید . کمی سیاسی بود . زورش هم از من بیشتر بود. ولی همیشه در مسابقات دو میگرفتمش. آن زمان؟ قرآن میخواند و خیلی سیاسی بود. با هم کمی شوخی داشتیم. آن دوره هم پسر خیلی خوبی بود. پدرش هم خیلی بر روی تربیتش نظارت داشت. تقریبن 10 روز پیش سالروز شهادتش بود آن ایام میخاستم یادش کنم ، توفیق نشد. امیدوارم ما را هم دعا کند.

آقای رهگذر روایت گر قصه های ظهر جمعه در کاری جدید فهرستی از داستان ها و کتاب های مورد نظرش را در فضای مجازی انتشار داده است. ایشان با فهرست 55 کتاب داستان خارجی برای بزرگسالان کاری جدید را ارائه کرده است. کتاب ها به قرار زیر است. 

1.آخرین روز یک محکوم به اعدام/ ویکتور هوگو
2. آخرین هدیه/ ژول ورن
3. آدمک چوبی/ کارلو کودی
4. آرزوهای بزرگ/ چارلز دیکنز
5. آوای وحش/ جک لندن
6. از ساعت بیست/ کنستانتین ویرژیل گیورگئو
7. اشعه سبز/ ژول ورن
8. الیور تویست/ چارلز دیکنز
9. بابا لنگ دراز/ جین وبستر
10. پرواز شبانه/ آنتوان دوسنت اگزوپری
11. پسران و پدران/ ایوان تورگنیف
12. تیره بختان/ جک لندن
13. جزیره اسرار آمیز/ ژول ورن
14. جنگ و صلح به روایت محمدرضا سرشار(تلخیص)
15. جنایت و مکافات/ فئودور داستایفسکی
16. حاجی مراد/ لئون تولستوی
17. خاطرات یک آموزگار/ محمود ماکال
18. خاطرات یک شکارچی/ ایوان تورگنیف
19. خوشه های خشم/ جان اشتاین بک
20. داستان دو شهر/ چارلز دیکنز
21. درخت زیبای من/ ژوزه مائو دوده
22. دل سگ/ میخائیل بولگاکف
23. داستان یک انسان واقعی/ بوریس پوله وی/ویراسته محمدرضا سرشار
24. دنیای صوفی/یوستین گوردر
25. دوریت کوچک/ چارلز دیکنز
26. دومین شانس/کنستانتین ویرژیل گیورگئو
27. دیوید کاپرفیلد/ چارلز دیکنز
28. روزی به درازی یک قرن/ چنگیز آیتماتف
29. زیر نورماه ترانه سر کن/ اسکات اودل
30. سالهای سخت/ چارلز دیکنز
31. سپید دندان/ جک لندن
32. شازده کوچولو/ آنتوان دوسنت اگزوپری
33. شاهزاده و گدا/ مارک تواین
34. شب گرفتن ماه(داستان زندگی فردوسی)/ ساتم الوغ زاده
35.صدای تیر در گردنه/ مختار عوض اف/ ویراسته محمدرضا سرشار
36. طعمه نیل/ احمد بهجت
37. طوفان برگ/ گابریل گارسیا مارکز
38. فرزندان کاپیتان گرانت/ ژول ورن
39. فنا ناپذیران آگاپیا/ کنستانتین ویرژیل گیورگئو
40. قزاقها/ لئون تولستوی
41. قلعه حیوانات/ جرج ارول
42. قمارباز/ داستایفسکی
43. کلبه عمو توم/ هریت بیچر استو
44. کلنگهای دور پرواز/ چنگیز آیتماتف
45. کنار رود پیدرا نشستم و گریه کردم/ پائولو کوئیلو
46. کیمیاگر/ پائولو کوئیلو
47.گذر از رنجها/ آلکسی تولستوی
48. گمشدگان اقیانوس/ ژول ورن
49. ماجراهای گالیور/ جاناتان سویفت
50. مادر/ چنگیز آیتماتف
51. مرد پیر و دریا/ ارنست همینگوی
52. مردی که می خندد/ ویکتور هوگو
53. مرگ ایوان ایلیچ/ لئون تولستوی
54. مروارید/ جان اشتاین بک
55. نشان سرخ دلیری/ استیفن کرین

به نام خدا

در یک ترمی که با ایشان درس داشتم ؛ دائماً میگفتند خیلی با سواد است. ولی در اصل دیپلم داشت. دکتر خدیور میگفت: جزو 10 نفر برتر ایران در زمینه تاریخ و فرهنگ و ادب است.  ما هم به طمع افتادیم که تنمان به باسوادها میخورد . میگفتند به سختی نمره میدهد و سختگیر است. ولی هیچکدام از اینها نبود . محضرش گرم بود در نگاه اول همه را شناخته بود. کلاسش صمیمی است و من خیلی دوست داشتم به او نزدیکتر باشم ولی نمیشد . یا کمرویی یا نمیدانم ریاکاری ولی نشد. یک شب خوابش را دیدم . مانند قهرمانان یونانی بود با بدنی ورزیده (آخر استاد خیلی نحیف و لاغر است و چشمانی قرمز و رنگی مایل به زرد که نشان دهنده ی بیداری شب است.....) و بازوهایی به ضخامت یک تیر آهن همه را حریف بود. ایشان مردی شریف و بی ازار ولی پیگیر. یکبار محمد خدادادی از او سئوالی پرسید استاد 10 دققه ای در مورد آن سئوال توضیح داد ولی چون دانشجو قانع نشد هفته ی بعد در مورد آن سئوال تحقیقات کرده بود و نیم ساعت جناب استاد پاسخ سئوال را جاانداخت. آرزوی سلامتی برای او دارم. همه او را دوست داشتند و احترامش میکردند. وقتی مجری؟ برنامه ی بزرگداشت مرحوم عباس فیضی بودم  - 2 دقیقه قبل از برنامه گفتند بیا مجری شو؟) شنیدم یک نفر گفت استاد رفته است دیالیز کند؟

حال استاد از زبان روزنامه همدان پیام؛

از چهره‌های سرشناس و بی‌همتای استان همدان که سال‌ها در عرصه عرفان و ادبیات فارسی نقش داشته و همواره قلم به موضوعات و فرهنگ‌ها زده است، علیرضا ذکاوتی مترجم و مولف سرشناس ملی است که از سرمایه‌های بی‌نظیر و شاخص استان محسوب می‌گردد.ذکاوتی قراگوزلو از پژوهشگران و نویسندگان معاصر است که در سه دهه گذشته آثار متعددی از او در زمینه‌ ادبیات فارسی و عرفان اسلامی منتشر شده است. علیرضا ذکاوتی نویسنده و پژوهشگر ایرانی متولد 1322 در شهر همدان از جمله مفاخر کشور است که در نوع خود بی‌همتاست.در سال 1322 در یک خاندان مذهبی، علمی و عرفانی در همدان متولد شد. پدر مرحومش شیخ علی‌اصغر ذکاوتی قراگزلو متخلص به «زمزم همدانی»، عالم، ادیب، خطیب، عارف، مدرس و شاعر بود. مادرش از خاندان حاج محمدجعفر کبودراهنگی (مجذوب) از عارفان نامدار قرن سیزدهم هجری است.از کودکی با کتاب بزرگ شده و از حضور در مجالس اهل علم در همدان و قم بهره برده و از محضر پدر و دیگر خویشاوندان که اهل علم بودند، استفاده کرده‌ است. مطالعات پیوسته و گسترده‌ای در ادب فارسی و عربی، عرفان اسلامی، عقاید و مذاهب و تاریخ اجتماعی ایران بعد از اسلام دارد و در هر دو رشته ادبیات ابداعی و ادبیات تحقیقی و نیز ترجمه از عربی به فارسی آثار متعددی پدید آورده‌ است که از آن جمله ترجمه تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری (تألیف آدام متز) در سال 1363 و ترجمه کتاب “نظام اداری مسلمانان در صدر اسلام” در سال 1385 “کتاب سال” شناخته شد و موفق به اخذ جایزه شد.  همچنین به مناسبت چاپ مقالات متعدد در نقد کتاب در مجلات وزین کشور در سال 1377 به عنوان “منتقد نمونه” و در سال 1390 به عنوان منتقد پیش‌کسوت موفق به اخذ جایزه شد. وی جزو هیأت مؤلفان دائرة‌المعارف تشیع بوده و با بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی و دانش‌نامه جهان اسلام همکاری مداوم داشته، با مرکز نشر دانشگاهی در خصوص تهیه مقالات و ویرایش کتاب‌ها ارتباط مستمر داشته است. تدریس وی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان از بدو تأسیس به‌طور مستمر بوده است.در مرکز آموزش عالی ابن سینا نیز به مدت 10 سال تدریس کرده و استاد مدعو ادبیات فارسی و عربی در دانشگاه علامه طباطبایی بوده است.وی در دو دهه پس از انقلاب نقدهای بسیاری بر آثار کلاسیک ایران نوشته، تحقیق و ترجمه کرده و کتاب‌هایی چون «عرفانیات»، ترجمه «تمدن اسلامی در قرن چهارم و پنجم» از آثار اوست. از سلسله آثار «بنیانگذاران فلسفه امروز» که طرح نو مجری و ناشر آن است، کتاب «ابوحیان توحیدی» را پیش از این منتشر کرده و «جاحظ» را پس از آن به بازار فرستاده است. «تلبیس ابلیس» و ترجمه «تشیع و تصوف» اثر معروف مصطفی الشیبی از دیگر فعالیت‌های قلمی اوست.سیری در مقدمه استاد عباس اقبال آشتیانی بر ترجمه و شرح مثنوی نیکلسون، پرسش‌های فلسفی ابوحیان توحیدی از ابن مسکویه، عبدالحسین زرین‌کوب، فرهنگ شناس بزرگ ایران و کیمیای سعادت از دیدگاه تاریخ اجتماعی از مقالات ذکاوتی است.از جمله آثار وی نیز می‌توان به اسکندر و عیاران، البیان و التبیین، نظام اداری مسلمانان در صدر اسلام (کتاب سال ۱۳۸۵)، عرفانیات (مجموعه مقالات عرفانی)، تشیع و تصوف: تا آغاز سده دوازدهم هجری، بنیانگذاران فلسفه امروز، ابوحیان توحیدی، ماجرا در ماجرا (سیر عقل و نقل در ۱۵ قرن هجری)، نکته چینی‌ها از ادب عربی (۳۵ مقاله کوتاه و بلند)، ترجمه اسباب النزول واحدی نیشابوری، اسکندرنامه، جاحظ و قرآنیات، اشاره کرد.بازشناسی و نقد تصوف، قصه‌های عامیانه ایرانی، ارتباط کلامی: تحلیلی معانی بیان؛ اسکندرنامه (از فرنگ تا هندوستان): بازسازی کهنه‌ترین نسخه اسکندرنامه نقالی، منتخب رسالات صفاالحق، سیر تاریخی نقد ملاصدرا، درک ش‍ه‍ری از م‍ش‍روطه: م‍ق‍ای‍س‍ه ح‍وزه م‍ش‍روطه خواهی اص‍ف‍ه‍ان و ت‍ب‍ری‍ز و تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری و رنسانس اسلامی از دیگر آثار ذکاوتی محسوب می‌گردد.ذکاوتی در خصوص کتاب «اسکندرنامه» که در  سال ۱۳۸۸ منتشر شد، می‌گوید: پیش از آن سال‌ها درباره‌‌ عرفان و کلام و داستان‌های عامیانه‌ کار کرده‌ام. به خصوص روی «اسکندرنامه» از همه بیشتر تحقیق کردم. یک نمونه‌ آن «اسکندر و عیاران» است که سال ۱۳۸۳ نشر نی آن را منتشر کرد. «اسکندرنامه»‌ بخش ختا که نسخه آن در کتابخانه ملک موجود است، انتشارات سخن در سال ۱۳۸۸ چاپ کرد که کهنه‌ترین نسخه‌ خطی است. البته این نسخه، درهم‌ریخته است و من روی ترتیب طبیعی‌اش آن را مرتب و جاافتادگی‌ها را با نقطه‌چین در متن مشخص کردم. صحافی کتاب اشکال داشت که با زحمت زیاد کتاب تنظیم، مرتب‌سازی و چاپ شد. من در این کتاب استخراج لغات، تعبیرات جالب و اطلاعات تاریخ اجتماعی، مدنیات، غذاها، اسلحه و ... که در داستان آمده است، آورده‌ام. اهمیت کتاب به این است که اوضاع عصر صفوی را ‌به‌خوبی نشان می‌دهد. حتی غذاهایی که می‌خوردند، اسلحه‌هایی که در آن دوره استفاده می‌کردند همه باعث آشنایی بیشتر خواننده با آن عصر می‌شود. گرچه اسکندر در قبل از میلاد می‌زیسته اما «اسکندرنامه» متعلق به عصر صفوی است و آن دوران را به خوبی نشان می‌دهد. کتاب واقعا جذاب و دوست‌داشتنی و شامل ماجراهای عاشقانه، پهلوانانه و شیرین‌کاری‌های عیاری است. زبان آن حد واسط بین نثر کتاب‌های عصر صفوی و زبان محاوره‌ای است و پیش درآمد نثر مشروطه (نثر جدید ایرانی) به شمار می‌رود. اولین کتاب‌های متاخر در عصر قاجار ـ متعلق به حدود ۱۵۰ سال پیش ـ به همین نثر نوشته شده است. رمان‌های تاریخی مانند «شمس و طغرا» از محمدباقر خسروی و ترجمه‌های «ژیل بلاس» یا «حاجی بابای اصفهانی» متاثر از نثر نقالی خصوصا «اسکندر‌نامه» است. پس این کتاب در تحول نثر فارسی جایگاه مهمی داشته است.