ریوایس

«راست گویان» «حجازی» به «نوا» می گفتند
که حسین کشته شد از «جور» «مخالف» به «عراق»

ماه مبارک رسیده و بهترین روزها را طی میکنم . در مسجد سید الشهداء شهرک شهید مدنی همدان یک دوره ترتیل بعد از نماز صبح با همکاری عبدالرضا خان دوستی برگزار میشود. بعدظهر ها هم با حضور حمید کیوان از ساعت 7 تا 8 بعد ظهر در مسجد یک جزء قرآن میخوانیم . بسیار پرشکوه و در شهر همدان به جرأت میگویم تک و برجسته است. به هر صورت در همدان و در کل کشور ترتیل خوانی بسیار مرسوم و متداول است.

اِلهی عَظُمَ الْبَلاءُ وَبَرِحَ الْخَفآءُ وَانْکَشَفَ الْغِطآءُ وَانْقَطَعَ الرَّجآءُ

وَضاقَتِ الْأَرْضُ وَمُنِعَتِ السَّمآءُ واَنْتَ الْمُسْتَعانُ وَاِلَیْکَ الْمُشْتَکی

 وَعَلَیْکَ الْمُعَوَّلُ فِی الشِّدَّةِ وَالرَّخآءِ

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ

 اُولِی الْأَمْرِ الَّذینَ فَرَضْتَ عَلَیْنا طاعَتَهُمْ

وَعَرَّفْتَنا بذلِکَ مَنْزلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنا بحَقِّهِمْ فَرَجاً عاجِلاً قَریباً کَلَمْحِ الْبَصَرِ اَوْ هُوَ اَقْرَبُ

یا مُحَمَّدُ یا عَلِیُّ یا عَلِیُّ یا مُحَمَّدُ

 اِکْفِیانی فَاِنَّکُما کافِیانِ وَانْصُرانی فَاِنَّکُما ناصِرانِ

 یا مَوْلانا یا صاحِبَ الزَّمانِ

 الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ اَدْرِکْنی اَدْرِکْنی اَدْرِکْنی

السَّاعَة السَّاعَةَ السَّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ

 یا اَرْحَمَ الرَّاحِمینَ بحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرینَ

در عربی و در قرائت قرآن هم گوشه های بسیار هست: مانند آواز ایرانی. از کارهای ایرانی های با ذوق که ردیف های عربی را معرفی کرده اند استاد شاه میوه است. استاد در 11 سی دی نزدیک به 35 گوشه را معرفی کرده با مثال های جالب و آن هم در قرائت قرآن کریم . این اثر بسیار جالب برای آموزش موسیقی و لحن عربی است. از قضا استاد شاه میوه اهل اصفهان است و بسیار خوش طبع و خوش قریحه. این 11سی دی را میشود از سازمان تبلیغات های هر شهری به دست آورد. گوش کردن این اثر بسیار جالب است . همچنین سالها پیش استاد خاکی همراه دوستانش مجموعه ای به عنوان دستگاه های قرآنی تهیه کرده بودند که آن هم جالب و شنیدنی است.

چند روز پیش در کارگاه آواز با خبری روبرو شدیم و آن هم تهیه ی ردیف های آواز اصفهان توسط حوزه هنری اصفهان بود و چقدر کار خوب و شسته رفته ای. مجموعه "ردیف سازی وآوازی مکتب اصفهان" محصول سالها تلاش وزحمت استاد حسن منصوری است که به همت دکترامید قبادی درهجده لوح فشرده ارائه شده است . "ردیف سازی و آوازی مکتب اصفهان" حاصل تجربه سی ساله استاد حسن منصوری است مبتنی برتحقیق و پژوهش است ، این مجموعه شامل 623 گوشه موسیقی بالغ بر1100 دقیقه است که 300 گوشه ی آن جدید و یک جلد کتاب است. همچنین این مجموعه از استاد فقید فرامرز پایور و استاد مجید کیانی تاییدیه مکتوب دارد. موسیقی ایران شامل سه مکتب تبریز، اصفهان و تهران است که ردیف‌سازی مکتب اصفهان پس از تهران انجام شده، اما مکتب تبریز تاکنون ردیف‌سازی نشده است. انتشار مجموعه ردیف‌سازی آوازی مکتب اصفهان گامی نو در معرفی اصفهان به دنیای موسیقی است.

بیست و دومین کارگاه آواز همدان دیروز 17/4/91 در سالن سینما قدس برگزار شد. طبق همیشه پیش رفت. مثل تمام جلسات شهر همدان (کسی حق ندارد زیادی فکر کند؛ ایده آل ها را رها کنید). بگذریم .... هرچند برادران زندی و خیلی های دیگر سعی میکنند بهتر شود اما خدایانی وجود دارند که دوست دارند همیشه خدا بمانند و کسی هم به آنها خرده نگیرد. حافظ خوانی که مسخره ترین بخش این کارگاه شده است. قرائت های ضعیف و معنی های؟ خیلی بد و نامرغوب. خداخیر بدهد مجری این کارگاه آقای زندی – ایشان آواز خیلی شیرین و مرتبی دارند- یک گاهشمار از نام آوران موسیقی تهیه میکند و هر دو هفته برایمان میخاند. یک خواننده – اسلامی – هم از نهاوند آمده بود ، خوب خواند مانند علی عزیزی(علی بالاک) میخاند هم اخلاقن و هم آوازن مانند او بود. دیشب به علی عزیزی گفتم. یک نفر هم حس تو را داشت و هم مانند تو میخاند. خوشحال شد. آقای حیاتی هم یک مقاله ارائه کرد. قسمت هایی ازش جالب بود. ذوق بورژوارها و هنرهای مطلوب آنها که با ذوق مردم کوچه و بازار متفاوت است و خیلی صحبت های دیگر.

حمید کیوان؛ از بهترین های روزگار ما. عاشق بچه ها. روزانه مسافت 10 کیلومتر تا مسجد را برای دیدار دوستان و مسجد خود پیادهخ از روستایی تا شهرکی طی میکند. کار عاشقانه را اینان انجام میدهند. چه روزه باشد و چه نباشد می اید. از خدا میخاهم بهترین شغل را به او دهد و البته در شهر همدان و بعد یک ازدواج خیلی عالی و خوب. حمید را شخصن دوست دارم ولی کمی اگر روی صداش کار کند خیلی عالی تر هم میشود . مومن چه خوب است هم عابد باشد و عاشق و هم خوش صدا و البته کمی هم خوشکل . این از قضیه حمید ما که عاشق مسجد است و هیات.

رضا نادری؛ پدر بزرگوارش عضو هیات امنای مسجد است . برای هر کاری پایه است و هرگز به بنده نه نمیگوید . دیشب میگفت اقا مهدی میخاهم در مسجد قران بخانم و من بسیار لذت بردم از عشق او به قران . چقدر ساده و لطیف و قشنگ . به این هم مسجدی های عزیز افتخار میکنم . گفتم فقط در رمضان با رضا نادری عشق میکنم. ....

نظامی / خمسه/ خسرو و شیرین

در آمد باربد چون بلبل مست                 گرفته بربطی چون آب در دست

ز صد دستان که او را بود در ساز            گزیده کرد سی لحن خوش آواز

ز بی لحنی بدان سی لحن چون نوش      گهی دل دادی و گه بستدی هوش

ببربط چون سر زخمه در آورد                 ز رود خشک بانک تر در آورد

اول گنج باد آورد

چوباد از گنج باد آورد راندی            ز هر بادی لبش گنجی فشاندی

دوم گنج گاو

چو گنج گاو را کردی نواسنج      برافشاندی زمین هم گاو و هم گنج

سوم گنج سوخته

ز گنج سوخته چون ساختی راه       ز گرمی سوختی صد گنج را آه

چهارم شادروان مروارید

چو شادروان مروارید گفتی             لبش گفتی که مروارید سفتی

پنجم تخت طاقدیسی

چو تخت طاقدیسی ساز کردی      بهشت از طاقها در باز کردی

ششم و هفتم ناقوسی و اورنگی

چو ناقوسی و اورنگی زدی ساز          شدی ارونگ چون ناقوس از آواز

هشتم حقه کاوس

چو قند ز حقه کاوس دادی       شکر کالای او را بوس دادی

نهم ماه بر کوهان

چون لحن ماه بر کوهان گشادی     زبانش ماه بر کوهان نهادی

دهم مشک دانه

چو برگفتی نوای مشک دانه      ختن گشتی ز بوی مشک خانه

یازدهم آرایش خورشید

چو زد زارایش خورشید راهی      در آرایش بدی خورشید ماهی

دوازدهم نیمروز

چو گفتی نیمروز مجلس افروز      خرد بی‌خود بدی تا نیمه روز

سیزدهم سبز در سبز

چو بانگ سبز در سبزش شنیدی     ز باغ زرد سبزه بر دمیدی

چهاردهم قفل رومی

چو قفل رومی آوردی در آهنگ     گشادی قفل گنج از روم و از زنگ

پانزدهم سروستان

چو بر دستان سروستان گذشتی      صبا سالی به سروستان نگشتی

شانزدهم سرو سهی

و گر سرو سهی را ساز دادی      سهی سروش به خون خط باز دادی

هفدهم نوشین باده

چو نوشین باده را در پرده بستی       خمار باده نوشین شکستی

هیجدهم رامش جان

چو کردی رامش جان را روانه       ز رامش جان فدا کردی زمانه

نوزدهم ناز نوروز یا ساز نوروز

چو در پرده کشیدی ناز نوروز       به نوروزی نشستی دولت آن روز

بیستم مشگویه

چو بر مشگویه کردی مشگ مالی      همه مشگو شدی پرمشک حالی

بیست و یکم مهرگانی

چو نو کردی نوای مهرگانی      ببردی هوش خلق از مهربانی

بیست و دوم مروای نیک

چو بر مروای نیک انداختی فال      همه نیک آمدی مروای آن سال

بیست و سوم شبدیز

چو در شب بر گرفتی راه شبدیز             شدندی جمله آفاق شب خیز

بیست و چهارم شب فرخ

چو بر دستان شب فرخ کشیدی       از آن فرخنده‌تر شب کس ندیدی

بیست و پنجم فرخ روز

چو یارش رای فرخ روز گشتی        زمانه فرخ و فیروز گشتی

بیست و ششم غنچه کبک دری

چو کردی غنچه کبک دری تیز      ببردی غنچه کبک دلاویز

بیست و هفتم نخجیرگان

چو بر نخجیرگان تدبیر کردی         بسی چون زهره را نخجیر کردی

بیست و هشتم کین سیاوش

چو زخمه راندی از کین سیاوش           پر از خون سیاوشان شدی گوش

بیست و نهم کین ایرج

چو کردی کین ایرج را سرآغاز         جهان را کین ایرج نو شدی باز

سی‌ام باغ شیرین

چو کردی باغ شیرین را شکربار      درخت تلخ را شیرین شدی بار

نواهائی بدینسان رامش انگیز           همی زد باربد در پرده تیز

بگفت باربد کز بار به گفت          زبان خسروش صدبار زه گفت

چنان بد رسم آن بدر منور             که بر هر زه بدادی بدره زر

به هر پرده که او بنواخت آن روز         ملک گنجی دگر پرداخت آن روز

به هر پرده که او بر زد نوائی              ملک دادش پر از گوهر قبائی

زهی لفظی که گر بر تنگ دستی         زهی گفتی زهی زرین به دستی

درین دوران گرت زین به پسندند          زهی پشمین به گردن وانه بندند

ز عالی همتی گردن برافراز                      طناب هرزه از گردن بینداز

به خرسندی طمع را دیده بر دوز          ز چون من قطره دریائی در آموز

که چندین گنج بخشیدم به شاهی          وز آن خرمن نجستم برگ کاهی

به برگی سخن را راست کردم            نه او داد و نه من درخواست کردم

مرا این بس که پر کردم جهان را            ولی نعمت شدم دریا و کان را

نظامی گر زه زرین بسی هست            زه تو زهد شد مگذارش از دست

بدین زه گر گریبان را طرازی                 کنی بر گردنان گردن فرازی

بسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ

یا مَنْ اَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ کُلِّ شَرٍّ

 یا مَنْ یُعْطِی الْکَثیرَ بالْقَلیلِ

 یا مَنْ یُعْطی مَنْ سَئَلَهُ

 یا مَنْ یُعْطی مَنْ لَمْ یَسْئَلْهُ وَمَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَرَحْمَةً

 اَعْطِنی بمَسْئَلَتی اِیّاکَ جَمیعَ خَیْرِ الدُّنْیا وَجَمیعَ خَیْرِ الاْخِرَةِ

 وَاصْرِفْ عَنّی بمَسْئَلَتی اِیّاکَ جَمیعَ شَرِّ الدُّنْیا وَشَرِّ الاْخِرَةِ

دیروز ۳۰ اردی بهشت ۹۱ نوزدهمین جلسه کارگاه آواز همدان در سینما قدس برگزار شد. البته ۹۹ درصد افراد جلسه را بنده از طریق همین جلسات شناخته ام و قبلن هیچگونه شناختی از این عزیزان نداشتم.و جالب است همین مقدار مرا نمیشناسند و وقتی میروم گوشه ای گیر آورده و از عزیزان استفاده میکنم.  انصافن بعضی جلسات قوی برگزار میشود . دیروز در آخر جلسه ۲۰نفری درامد افشاری خواندندو خیلی ها خوب میخواندندو البته آقای مهرورز انتقاداتی کرد که این همه تحریر معنی نداردو... ولی آقای اسلامی نام جوان جلو استاد ایستاد و گفت: بنده طبق ردیف استاد کریمی خواندم و اگر ایرادی است به مرحوم کریمی است و شما کل مکتب اصفهان و تهران را زیر سئوال میبریدو... و جوانان دیگری که صبحت های دیگر . دو سه نفر به زعم بنده خوب خوانند : آقای هدایتی نامی و خود اسلامی، و دو جوان دیگر . یکنفر هم از تویسرکان میهمان آمده بود. آقای دهقان نامی هم که دبیر است و اصالتن تویسرکانی است هم خوب میخواند و عجیب با احساس. آقای ثابت راد هم تار خوبی میزند ولی باید کمی مزه دارش کند. برای همه کسانی که درآمد افشاری خواندند ساز زد. پیرمردها هم خواندند و برای اینکه خودی نشان دهند ؛ چند ردیف هم زدند تنگش. به هر روی برای بنده جالب بود.