ریوایس

دموکراتیک‌ترین کشورهای اسلامی از منظر دموکراسی به ترکیه، پاکستان، اندونزی، مالزی و تا حدودی بنگلادش محدود می‌شود که البته حضور دموکراسی در پاکستان و بنگلادش هم به سوابق دوران استعمار بازمی‌گردد. سایر کشورهای مسلمان را خیلی نمی‌توان در جدول «لیگ دموکراسی‌خواهی» در مراتب بالایی قرار داد. توهین به مقدسات مسلمانان و به دنبال آن تظاهرات و درگیری‌هایی که به وجود می‌آید در حقیقت برای دموکراسی در این کشورها چندان پدیده مبارکی نیست. اولین و مهم‌ترین پیامد این حوادث این است که در واکنش به "توهین" به مقدسات مسلمانان، نیروها و جریانات تندرو که در کشورهای اسلامی هستند، دست بالا را پیدا می‌کنند. آنها هستند که به تلافی و اعتراض و قهر به خیابان‌ها می‌آیند، تظاهرات برپا می‌کنند، به سفارت امریکا یا سایر موسسات غربی حمله می‌برند، خواهان ضربه زدن به غرب و غربی‌ها می‌شوند، خواهان قطع رابطه با امریکا می‌شوند و قس علیهذا. به عبارت دیگر در جریان اعتراض به توهین به مقدسات اسلامی همواره نیروهای رادیکال و اصولگرایی که خیلی ارزش و اهمیتی برای مفاهیمی همچون آزادی، دموکراسی و حقوق بشر قائل نیستند جلودار اعتراضات می‌شوند. نکته دوم بیشتر مربوط به اعتراضات در ایران می‌شود. اگر یک نفر ظرف چند هفته گذشته از کره‌ای دیگری به کره زمین می‌آمد حیرت می‌کرد. در تمامی کشورهای اسلامی دیگر این مردم هستند که اعتراض می‌کنند، به خیابان‌ها می‌ریزند و در مقابل، حکومت‌هایشان هستند که سعی می‌کنند مردم را آرام کنند و به موضوع به شکلی فیصله دهند. در این میان فقط یک استثنا وجود دارد که آن هم در کشور ایران است. آن مریخی شگفت‌زده می‌شد چون در ایران بر خلاف تمامی کشورهای اسلامی دیگر مردم به موضوع کاری ندارند و سرشان به گریبان زندگی خودشان است. در مقابل دولت ایران و نهادها و مراجع حکومتی به همراه صاحب‌نظران دولتی هستند که صدای اعتراضشان بلند است. درست برعکس جوامع و کشورهای اسلامی دیگر. در جوامع اسلامی دیگر حکومت‌ها می‌خواهند غائله هرچه زودتر پایان یابد اما مردمانشان دست‌بردار نیستند اما در ایران مردم خیلی کاری ندارند و برعکس این مراجع دولتی و حکومتی هستند که دست‌بردار نیستند و نمی‌خواهند غائله فیصله پیدا کند. در حقیقت توهین به مقدسات برای مقامات و صاحب‌نظران دولتی در ایران و جریانات رادیکال اسلام‌گرا در کشورهای اسلامی، بهانه و دستاویز خوبی می‌شود که به بنیان‌های سیاسی، فکری و فلسفی غرب حمله ببرند و برای طرفداران و پیروانشان آزادی بیان و آزادی عقیده را به توهین به مقدسات دینی تقلیل دهند.

شورفارسی؛ شور حتی معنی عجیبی هم دارد و حالت های مختلفی را بیان میکند، برای مثال؛ نمک را میگویند شور است، در مداحی میگویند شور بگیرکه حالت ریتمیک دارد و سینه زدن تند را ایجاد میکند و مداح هم حالت تصنیف مانندی را میخواند، مثلی داریم که میگویند شورش را درآورده ای، یا شور و مشورت، یا میگویند فلانی سلحشور است، یا دلم شور میزند، یا فلانی شور جوانی دارد، یا شور و شرّ،  آشوب و غوغا همگی به یک معنا (شوری عظیم به پا شد- در تاریخ بیهقی) راه افتاد، یا جمعیت را شورگرفته بودیا در کلمات قالی شور، مرده شور، روشور، سرشور همگی شورها به معنی شوینده؛ ولی هیچکدام از اینها ربطی به دستگاه شور ندارند و نمک و شوری دستگاه شور را ایجاد نمیکنند یا اصلا دستگاه شور، مزه ی شور ندارد، یک حس است، یک حالت عجیبی دارد از مزه ها هم بالاتر است و هر 4 مزه را با خود دارد. شورگسترده ترین مقام موسیقی ایرانی است با فرزندانش. برای مثال تصنیف یاد ایام استاد که با گوشه سلمک شروع میشود در شور است و به قول اساتید هر ایرانی وقتی زمزمه میکند در مقام شور است اما شور عرب؛ این شور در موسیقی عرب و قرآنی همان مقام صبا است. صبا یا شور عرب یک ربع پرده بیشتر از شور فارسی دارد و حالت غمناکی آن زیاد است. در نمونه های فارسی آن یک تصنیف آقای افتخاری می خواند با این عنوان: این همه آشفته حالی  این همه نازک خیالی ای سیه چشم ای سیه مو از تو دارم از تو دارم؛ حالت صبا را ایجاد میکند یا آقای ایرج خواننده ی شهیر ایران یک تصنیف دارد به اسم من یه پرندم آرزو دارم  آن هم در صبا است، درست است شاد به نظر میرسد ولی تهش غمی دارد که دور از جان پدر آدم را درمیاورد ، یا سید جلال الدین محمدیان در شیرین شیرینه ایتدای درآمد و آواز یا خود خانم هایده در شیرین شیرینه و آقای معین با ریتم تند تری آرزو داشتم آرزو داشتم یار من تو باشی چراغ شام تار من تو باشی یا باز ایشان در دلبرم دلبر خانه خراب کرد باز مقام صبا در عربی است . در مداحی ها هم نمونه های زیادی داریم مثلن در شهادت حضرت فاطمه (ص) چیزهایی که محمد طاهری خوانده است یا در شهادت امام حسن مجتبا (ع) -مدینه غریبم مدینه غریبم امان الامان- همه در مقام صبا عرب هستند. در تلاوتهای قرآنی هم استاد مصطفا اسماعیل بعد از نیم ساعت بیات خواندند گذری به صبا می زند ولی استادی چون شحات انور بعد از بیات وارد رست میشود. در ضمن در ردیف های بیات عرب یا مقام بیات قرآن ردیفی داریم به نام بیات شوری که در دل آن هم شور نهفته است.  با کمک استاد بهشتی پور خط سیر نُت شور فارسی و عرب را بنگریم:

 la  si koron   do  re  mi  fa  sol  la: شور فارسی

به نام خدا

از همدان که به سوی کردستان رهسپار میشوی به این فکر می افتی که شهرهای غربی چقدر مظلوم افتاده اند و از همه بدتر کمتر به آنها بودجه تعلق گرفته است؟ راه در حدود 160 کیلومتر است. «بلاغ»های زیادی بر سر راه قرار دارند، داشبلاغ ، آقبلاغ، قشلاغ و... روستای «همه کسی» قبلن آباد تر بود اینبار که از کنارش رد شدم چقدر کهنه شده بود. صالح آباد هم با ماشین های سنگینش، چند سال پیش برای مسابقه به آنجا رفتم و گوشم شکست. قروه را که عبور میکنی سادگی هم با خودش شروع میشود، لهجه دیگر تغییر کرده، دیگر واوها مثل عرب ها ادا میشود (دهن غنچه میشود) وقتی به دهگلان میرسی ورودی شهر چقدر دلباز است از این شهر خوشم میاید، وقتی ماشین را در ابتدای شهر گاز میزنی و خلوت است آدمیزاد کیف میکند. در جایگاه سوخت گیری پسر 30 ساله ی معلولی بود که عطر میفروخت و چه عطرهای خوشبویی. ازش عطری به قیمت 1200 تومن خریدم. وقتی وارد گردنه های ابتدای شهر سنندج میشوی برای اولین بار خوف عجیبی انسان را میگیرد ، دره های عمیق و وجود 5 تونل ، شهر زیر پاهایت است، و مردمانی مهربان منتظر تو. زبانشان کردی است دیگر به عربی دارد نزدیک میشود مخصوصن حالت دهن در تلفظ حروف. وقتی آدرس می پرسی هم تحویلت میگیرند و میگویند خوش آمدی. بالاتر از بازار تاناکرا فروش ها یک قصاب – سوپر گوشت سالار بود که وقتی آدرس از او پرسیدم با کروکی روی کاغذ برایم نوشت و کلی قربان صدقمان رفت و گفت از کجایی؟ گفتم از ملایر و... مردمان سنندج ساده ، بی ریا و مهربانند و آنان را دوست دارم.

زهی سعادت من کِم تو آمدی به سلام             خوش آمدی و علیک السلام و الاکرام

قیام خواستمت کرد عقل می‌گوید                    مکن که شرط ادب نیست پیش سرو قیام

اگر کساد شکر بایدت دهن بگشای                    ورت خجالت سرو آرزو کند بخرام

تو آفتاب منیری و دیگران انجم                           تو روح پاکی و ابنای روزگار اجسام

اگر تو آدمیی اعتقاد من اینست                        که دیگران همه نقشند بر در حمام

تُنُک مپوش که اندام‌های سیمینت                     درون جامه پدیدست چون گلاب از جام

از اتفاق چه خوشتر بود میان دو دوست                درون پیرهنی چون دو مغز یک بادام

سماع اهل دل آواز ناله سعدیست                      چه جای زمزمه عندلیب و سجع حمام

در این سماع همه ساقیان شاهد روی                بر این شراب همه صوفیان دردآشام

هفتمین مجمع قاریان با قرائت آقای علی سیف و آقای وحید نظری از کرمانشاه دنبال شد. شهاب جلیلوند هم در آنجا دیدم خوش تیپ و مغرور . قاری خوبی است یکبار با هم به تهران به مسابقات قرآن رفتیم. با آقای جهان آرا گرم صحبت شد. شام  را با استاد طاهری در یک سینی خوردیم و کلی صفا کردیم و گفت تازه اول راهی و من به خودم امیدوار شدم. استاد دهقان هم خواند دو نکته برای استاد کنار گذاشتم. آقای صدیق هم صحبت کرد و یک عبارت خنده دار و مورد دار از کلماتش ادا شد که تا آخر جلسه من خندیدم. مجمع خیلی عالی و خوبی است و جزو عمر انسان اصلا حساب نمیشود. آقای رستنده هم بود و کلی زحمت میکشید برای قرائت استان همدان. این مجمع به امید خدا راهیست برای تلاوت های برتر و عالی در شهر همدان.

هفتمین همایش مجمع اساتید قاریان و حافظان قرآن به مناسبت میلاد مسعود امام رضا (ع) روز چهارشنبه 5 مهر در حسینیه امامزاده یحیا  با اقامه نماز مغرب و عشاء برگزار میشود. همینکه آدمیزاد اساتید را میبیند و تنش به تن آنها میخورد تا چند روزی بدنمان گرم میشود و خوب تمرین میکنیم . امید این را داریم که انسان همیشه گرم بماند ( ولی برخی از بازارها هیچ وقت گرم نماند). چند نفر از اساتید همدانی.

وقتی از جاده های ایران با ماشین عبور میکنی در داخل بیابان ها و کویرها درختانی را لخت و عریان با تعدادی برگ میبینیم در کنار اغلب آنها جوی آبی هم روان است که البته خشک هم شده است. اینها اکثرا همان درختان سنجد با ثمرات قهوه ای رنگ خودشان است. مردمان معاصر کمتر به ویژگی های آنها پی برده اند. از خواص میو های آن که بگذریم یکی از اقوام از پیرمردی روایت میکرد که  در جواب شخصی که گفته بود مردم قدیم دیوانه بوده اند که این درختان به درد نخور را در  کنار باغات کاشته اند گفته بود ؛ این درختان سنجد گازی یا حالا ترشحاتی از خود دارند که باعث کشتن یکسری از حشرات میشود و آسیب کمتری به باغات میرسد و قدما در کنار اکثر باغ های ایرانی خصوصا غرب ایران از این نوع درخت کاشته اند. و کار به جایی انجام داده اند.

گیاه (یا گل) تریاک

در ایام گذشته - پهلوی اول- در کنار مزرعه های گندم و جو یک قطعه زمین هم اختصاص به کاشت گیاه تریاک میشد . دو هدف را داشتند 1- استفاده از محصول؟ آن ،که ملت دم و دودی بگیرند؟ 2- کشتن هرگونه حشره موذی و کشتن سن در مزرعه گندم که مثل این روزها نبود که هرچه ماده ی شیمیایی بزنی باز هم حشرات موذی کشته نمیشوند. این هم خاصیت تریاک که اسمش بد در رفته

این دو مورد را بنده از پیران قوم شنیدم و به نظر هم علمی باشد. به هر روی قدیمی ها هر چه گفته اند درست بوده است.

به تازگی کتاب "جدال با سعدی در عصر تجدد" تالیف و تدوین آقای کامیار عابدی به همت مرکز سعدی شناسی منتشر شده است. موضوع این کتاب، بحث ها و جدل های مختلفی است که از نیمه دوم سده نوزدهم میلادی تا اواخر سده بیستم میلادی و حتی در دهه نخست سده بعد درباره سعدی درگرفته و شامل نقدها و پاسخ هایی است که به منتقدان سعدی ارائه شده است.